Kożuchów
KożuchówBaszta i fragment murów, w tle - kościół farny Ratusz – elewacja południowo-wschodnia Baszta Krośnieńska, w głębi zamek Kamienica z figurami Piotra i Pawła Kożuchów (
niem.
Freystadt in Schlesien) –
miasto
w
woj. lubuskim
, w
powiecie nowosolskim
, siedziba
gminy miejsko-wiejskiej Kożuchów
. Według danych z
31 grudnia
2006
[2] miasto miało 9598 mieszkańców. Cosuchowia to
XIII
-wieczna nazwa miasta, inne nazwy jakie nosiło miasto na przestrzeni wieków to Wriegenstadt, Friegenstadt, Freinstadt, Freystadt. W połowie
XV
wieku Kożuchów otrzymał prawo bicia własnej
monety
, co potwierdziło pozycję gospodarczą miasta. PołożenieKożuchów położony jest w południowej części
województwa lubuskiego
w
powiecie nowosolskim
.
Gminę Kożuchów
tworzą miasto Kożuchów i 22
wsie
.
W latach 1975-1998
miasto administracyjnie należało do
woj. zielonogórskiego
. Miasto leży na skrzyżowaniu dróg wojewódzkich: ZabytkiKożuchów ma ładną, lecz dosyć mocno zaniedbaną starówkę. Zabytkową część miasta stanowi zespół architektoniczno-urbanistyczny z kamienicami na parcelach z
XII
w., kościołem, zamkiem i ratuszem oraz dość dobrze zachowanymi murami obronnymi otaczającymi starą część miasta. Założenie urbanistyczne miasta objęte jest ochroną
Lubuskiego
Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków
. Duża część miasta znajduje się także w tzw. "strefie ochrony konserwatorskiej", co znacznie utrudnia inwestycje w tej części miasta. Ważniejsze zabytki[3]: -
Ratusz
– najstarszy kożuchowski ratusz, z
XIV
wieku był najprawdopodobniej budowlą drewnianą, która spłonęła podczas pożaru miasta w
1488
roku. Następny ratusz został wybudowany w
stylu późnogotyckim
w
1489
roku jako budowla piętrowa murowana z cegieł. Wielokrotnie przebudowywany w latach
1554
,
1637
,
1769
po kolejnych pożarach miasta. W
XIX
wieku uległ przebudowie nadającej mu neoklasycystyczny charakter. Podczas II wojny światowej ratusz ulega zniszczeniu. W latach 1963-1969 odbudowany na pozostałościach ściany gotyckiej od strony północnej i XIX-wiecznej neoklasycystycznej ściany wschodniej. Relikty te połączono z nowoczesną współczesną architekturą.
Gotycka
wieża
ratuszowa została również odbudowana po tym jak się zawaliła w 1963 roku.
-
Kościół parafialny pw. Oczyszczenia NMP
– został on wybudowany w XIII wieku jako skromna, kamienna,
jednonawowa
budowla (wg legendy miał powstać z fundacji
Bolesława Krzywoustego
już w
1125
roku). Wielokrotne przebudowy, modernizacje, rozbudowy spowodowały że dzisiaj kościół jest trzynawową budowlą z kamienia i cegły. Główna bryła kościoła utrzymana jest w stylu gotyckim, wieża i jej dach prezentują styl
barokowy
natomiast sklepienie nawy oraz
prezbiterium
przebudowane zostało w epoce renesansu.
- Zamek – kożuchowska rezydencja powstała w
XIV
wieku i posiadała różne przeznaczenie tak jak i różnych właścicieli. Zamek był rezydencją książęcą, klasztorem
zakonu karmelitów
, zbrojownią i siedzibą najznakomitszych rodów. Dawna gotycka wieża została przebudowana i wkomponowana w zachodnie skrzydło a cały zamek uległ mocnej przebudowie przez ostatnich właścicieli zamku – zakon karmelitów. Obecnie czteroskrzydłowa budowla z kwadratowym dziedzińcem jest jednym z ciekawszych obiektów na terenie Kożuchowa a zarazem siedzibą Kożuchowskiego Centrum Kultury "Zamek".
-
Kościół pw. Świętego Ducha
– powstał z założeniem na kościół szpitalny w
XIV
wieku. Kościół jest budowlą z kamienia polnego i cegły utrzymaną w stylu późnogotyckim.
- Lapidarium – założone w
XVII
wieku. Mieści się tu ponad 200 zabytkowych płyt nagrobnych z
XVII
,
XVIII
oraz
XIX
wieku.
Lapidarium
stanowiące cmentarz ewangelicki należy do najokazalszych w Polsce.
- Zabudowa mieszkalna – w starej części Kożuchowa jest wiele zabytkowych kamieniczek z okresów od
XVI
do początku
XX
wieku. Zespół zabytkowych domów liczy ponad 270 obiektów.
- Kamienice w
Rynku
– trzykondygnacyjne, na parcelach ze średniowiecznym rodowodem. Na niektórych elewacjach zachowały się portale z okresu
renesansu
.
- Dom przy ul. Klasztornej' – na nim zachowała się zabytkowa
fasada
bogato zdobiona, przedstawiająca płaskorzeźby św. Piotra i Pawła. Fasada pochodzi z
XVIII
wieku. W roku 2006 przeprowadzono prace konserwatorskie.
-
Mury obronne
– pierwszy wieniec kamiennych murów powstał na przełomie
XIII
i
XIV
wieku i otaczała go szeroka na 20 m
fosa
. W
XV
wieku został wzniesiony cały pierścień fortyfikacji. Do miasta wjeżdżało się przez trzy bramy (Głogowską, Żagańską i Krośnieńską), a od II połowy
XV
wieku, przez 4 bramy, które zostały zburzone w
1819
roku. Jedynymi pamiątkami po bramach jest baszta bramy krośnieńskiej.
-
Baszta Krośnieńska
– w północno-zachodniej części miasta była bramą, przez którą prowadziła droga w kierunku
Krosna Odrzańskiego
. Jest to trzykondygnacyjna kamienna
baszta
, w której rozmieszczono otwory strzelnicze. Obecnie część baszty przebudowano na mieszkanie, a w pozostałej części mieści się Izba Regionalna, gdzie zgromadzone są pamiątki i eksponaty nawiązujące tematyką do Kożuchowa.
- Wieża kościoła ewangelickiego – pozostałość jednego z sześciu
"kościołów łaski"
, stojąca samotnie w pobliżu starówki. W latach
1709
-
1710
wzniesiono poza murami miasta kościół ewangelicki, który jednak zgodnie z założeniami (jak wszystkie inne kościoły protestanckie) nie posiadał wieży. Wieżę (zachowana do dzisiaj) zbudowano dopiero w
1826
roku. Wysoki koszt prawa do postawienia kościoła (95 tys.
guldennów
) spowodował, że nie mogła powstać budowla murowana. Pierwotnie był więc to budynek typu
szachulcowego
na planie
krzyża greckiego
, który dopiero w latach
1831
i
1857
-
1859
przemurowano. Po II wojnie światowej kościół służył jeszcze ewangelikom do 1950 r., jednakże w związku ze zmniejszeniem się liczebności zboru przekazano go parafii prawosławnej. W
1962
roku został przeznaczony na magazyn zbożowy. W
1968
roku świątynię rozebrano, natomiast wieża ocalała i stoi po dziś dzień.
- Wieża ciśnień – powstała w
1908
roku w najwyższym punkcie miasta (111,80 m
n.p.m.
) przy ul. Szprotawskiej. Jest to budowla z cegły
klinkierowej
o wysokości 38,90
m
, nawiązująca w swym stylu do średniowiecznego budownictwa obronnego. Zwężający się ku górze trzon, wzniesiony na planie koła, podtrzymuje zbiornik typu Intze. Wieża nadal jest użytkowana zgodnie z pierwotnym założeniem.
- Figura Maryjna z
1736
roku, ufundowana przez radnego Königa i umieszczona na moście żagańskim, w zachodniej części miasta, na ulicy 1 Maja. Stoi on dokładnie na środku
mostu
, choć dzisiaj może nie być to takie oczywiste, gdyż część dawnej fosy została zasypana (łuki zamurowanego przęsła są dalej widoczne). Na ceglanym słupie sięgającym dna fosy, stoi piaskowcowy, trzyczęściowy
cokół
z
gzymsem
. Nad gzymsem widnieje napis: "Omnes in Adam peccaverumt / En Mater ad sum nom peccari" (w Adamie wszystko było grzeszne. Oto matka, która jest bez grzechu). Na cokole postać depcząca węża z jabłkiem w paszczy.
- Figura
świętego Jana Nepomucena
z
1715
roku stojąca dawniej na
arkadowym
moście zielonogórskim. Po jego rozbiórce na przełomie XIX i XX wieku figurę przeniesiono i obecnie znajduje się w pobliżu Baszty Krośnieńskiej, w północno-zachodniej części dawnych obwarowań miejskich. Na dwuczęściowym cokole postać świętego w kontrapoście w typowym stroju, z biretem na głowie i
krucyfiksem
opartym na lewym ramieniu. Z przodu cokołu medalion z napisem: "A / M.D.G / B.V.M / S.I.N / N.I.F.F / F.A.S / 1715"
GospodarkaKożuchów jest ośrodkiem przemysłowo-usługowym. Handel w KożuchowieW Kożuchowie mieszczą się punkty usługowe, sklepy i inne obiekty handlowe, są stacje benzynowe, stacje obsługi pojazdów, warsztaty mechaniczne i elektrotechniczne, liczne magazyny, oddziały banków, towarzystw ubezpieczeniowych i leasingowych. Istnieje poczta, komisariat policji, straż pożarna, ośrodek zdrowia, przychodnie, Dom Pomocy Społecznej i gabinety lekarskie, a także targowisko miejskie przy ul. Kolorowej. Strefa przemysłowaOd strony północnej miasta przy
drodze wojewódzkiej nr 283
powstała nowa strefa przemysłowa o powierzchni 34
ha
, czekająca na inwestorów. Na terenie strefy znajduje się nowo wybudowana oczyszczalnia ścieków.[4] KulturaW mieście istnieje kilka instytucji które stanowią kulturalną bazę Kożuchowa. Są to: - Kożuchowski Ośrodek Kultury i Sportu " Zamek " – który prowadzi i organizuje wiele imprez artystycznych i kulturalnych np. Dni Ziemi Kożuchowskiej, Turniej Rycerski, plenery artystyczne, liczne wystawy, bale sylwestrowe i okolicznościowe.
Sekcje i koła działające przy KOKiS "Zamek"[5]: - Pracownie artystyczne:
- Pracownia plastyczna
- Pracownia krawiecka
- Sekcja muzyczna – Studio wokalne "REDIS"
- ZESPOŁY MUZYCZNE
- "7 BLUES" – zespół bluesowy
- Stowarzyszenie " KOART "
- Zajęcia sportowe
- Klub Gier Bitewnych (gry strategiczne)
- Izba Regionalna – Baszta Krośnieńska
- Placówka Wychowania Pozaszkolnego Zespół Folklorystyczny " Lubuskie Słoneczko " – zespół występuje na wielu estradach krajowych i zagranicznych, ma w swoim dorobku występy w wielu krajach Europy, laureat wielu nagród.
-
Biblioteka
Publiczna Miasta i Gminy Kożuchów
- Społeczne Ognisko Muzyczne
-
Kino
Uciecha
SportNa terenie miasta działają kluby, zrzeszenia i sekcje sportowe które skupiają wielu mieszkańców miasta i okolic. Do ważniejszych należą: - Miejski Klub Sportowy "Korona" (do stycznia 2009 "Polmo") – reprezentujący piłkę nożną
- Ludowe Zrzeszenia Sportowe
- Sekcja Szachowa przy Spółdzielni Mieszkaniowej "Odrodzenie"
- Sekcja Strzelecka przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych
- Amatorski Klub Siatkarski "Basteja" (działający od 2009)
RekreacjaKożuchów posiada dość dobrze rozwiniętą bazę rekreacyjno-sportową. Przy ul. Zielonogórskiej skorzystać można z
sauny
,
siłowni
czy wypożyczalni sprzętu sportowego. Nieopodal znajduje się stadion miejski i boiska rekreacyjno-sportowe. Przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych znajduje się nowoczesna hala sportowa. Druga hala, należąca do Gimnazjum Samorządowego, położona jest na ulicy Anny Haller.
15 czerwca
2009
r. otwarto dwa nowe boiska, jedno przy stadionie miejskim i drugie przy Gimnazjum. Oba współfinansowane z programu
"Moje Boisko - Orlik 2012"
. EdukacjaZespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 5 Na terenie miasta i Gminy Kożuchów funkcjonuje 1 gimnazjum i 2 szkoły podstawowe, 2 przedszkola publiczne i 1 szkoła średnia. Lista szkół w Kożuchowie: - Szkoła Podstawowa nr 1 im.
Bolesława Krzywoustego
przy ulicy
Chopina
11
- Szkoła Podstawowa nr 2 przy ulicy 22 Lipca 12
- Samorządowe Gimnazjum im.
Jana Pawła II
w Kożuchowie przy ul. Anny Haller 1
- Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 5 przy ul. 22 lipca 5
Przedszkola: - Przedszkole Miejskie nr 1 w Kożuchowie przy ul. 22 Lipca 45
- Przedszkole Miejskie nr 3 w Kożuchowie przy ul. Górskiej 17
- Przedszkole " Ochronka " prowadzone przez Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety przy ul. Konopnickiej 13
ReligiaNa terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące
związki wyznaniowe
: Kożuchowianie Urodzeni w KożuchowieLista osób urodzonych w Kożuchowie, których biogram znajduje się na stronach Wikipedii: -
Jerzy Buczak
, ur.
10 stycznia
1954
r. -
fizjoterapeuta
reprezentacji Polski w piłce ręcznej mężczyzn
[6]
- Marek Haładuda, ur. w
1961
r. –
malarz
, wykładowca w poznańskiej ASP.
-
Krzysztof Langer
, ur.
14 października
1962
r. –
aktor
i lider
kabaretowy
(
Kabaret Paka
).
-
Mariusz Niemycki
, ur.
8 marca
1962
r. –
autor
powieści dla dzieci i młodzieży
-
Dariusz Kubicki
, ur.
6 czerwca
1963
r. –
piłkarz
, prawy ofensywny
pomocnik
, a w późniejszych latach
trener
.
-
Zbigniew Spruch
, ur.
13 grudnia
1965
r. –
kolarz szosowy
, wicemistrz świata.
- Artur Kolba, ur. w
1967
r. –
malarz
.
- Anna Kola, ur. w
1972
r. – artysta grafik, zajmuje się fotografią kreacyjną,
witrażem
, szkłem artystycznym.
- Andrzej Sawicki, ur.
19 września
1974
r. –
piłkarz
występujący na pozycji
pomocnika
, obecnie trener Korony Kożuchów.
- Paweł Piotrowski, ur.
19 stycznia
1975
r., zm.
23 lipca
2002
–
piłkarz
, środkowy
pomocnik
, wychowanek Polmo Kożuchów, grał w pierwszoligowym
Zagłębiu Lubin
.
-
Dariusz Wójcik
, ur.
14 sierpnia
1975
r. – rysownik
satyryczny
, designer,
fotograf
, właściciel agencji reklamowej.
-
Paweł Jaracz
, ur.
22 lipca
1975
r. – polski
szachista
,
arcymistrz
od roku
2000
.
-
Wojciech Medyński
, ur.
18 lipca
1976
r.,
aktor
serialowy, występujący również na scenie Teatru im.
Stefana Jaracza
w
Łodzi
.
-
Marcin Szulik
, ur.
10 stycznia
1977
r. –
piłkarz
występujący na pozycji
pomocnika
, obecnie występuje w
Lechii Gdańsk
Mieszkający w Kożuchowie-
Anna Haller
, ur. w
1876
r., siostra generała
Józefa Hallera
, w latach
1948
-
1960
pracowała i mieszkała na terenie Kożuchowa.
3 czerwca
2006 roku poświęcono pamiątkową tablicę na domu katechetycznym, w którym mieszkała. Nazwisko jej nosi jedna z ulic, na terenie której znajduje się m.in. Samorządowe Gimnazjum.
Bibliografia- Folder promocyjny wydany przez UMiG Kożuchów – Wydawnictwo Promocja-Prestiż Bydgoszcz s.c. 2001 r.
- Wielkopolska na weekend – przewodnik na weekend wyd. Pascal Bielsko-Biała, 2004 r.
- Oficjalna strona UMiG
- "Bractwo Krzyżowców – PTTK Świdnica, Wrzesień 2001"
Przypisy Zobacz też Linki zewnętrzne | Panorama miasta |
Panorama miasta
Inne hasła zawierające informacje o "Kożuchów":
Troska
TwardogóraNieistniejące:Troska - nieistniejąca
wieś
w
woj. lubuskim
, w
pow. nowosolskim
, w
gminie Kożuchów
...
Carcassonne
...
Polskie zamki i twierdze
...
Kożuchów
KożuchówHerbFlaga
Herb Kożuchowa
Flaga Kożuchowa
Województwo
lubuskie
Powiat
nowosolski
Gmina
• rodzaj
Kożuchów
miejsko-wiejskaZałożono1125
Prawa miejskie
1273
Burmistrz
Andrzej Jacek Ogrodnik (2007)
Powierzchnia
5,94
km²
Ludność (2008)•
liczba
•
gęstość
9 5291 604 os./km²
Strefa numeracyjna
+48 ...
Średniowiecze
...
Węgliniec
...
Lubań (województwo dolnośląskie)
...
Województwo lubuskie
...
Mury miejskie
(wybór) PolskaMury obronne w
Stargardzie Szczecińskim
Odbudowana
baszta
przy murach obronnych Opola
Biała
Biecz
Bielsko-Biała
Byczyna
Chełmno
Dzierżoniów
Gliwice
Głogów
Goleniów
Gorzów Wielkopolski
Grodków
Grudziądz
Iława
Kalisz
Kamień Krajeński
Kożuchów
Krapkowice
Kraków
Lębork
Lubań
Lubin
Mieszkowice
Niemodlin
Oleśnica
Olkusz
(niewielki fragment wraz z basztą, odbudowaną w ostatnich latach)
Opole
(niewielki fragment ...
Oddział Apolinarego Kurowskiego
w Sosnowcu. Za połowę zakupił u
Żydów
będzińskich po obniżonej cenie zapas Kożuchów, buty i inne niezbędne wyposażenie. Żydzi ofiarowali przy tym Kurowskiemu uzbierane ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Kożuchów":
Hasło nie występuje w innych lekcjach!
|